Oudewater herdenkt op 7 augustus voor de 439e keer de Oudewaterse Moord. Deze herdenking geldt als één van de oudste herdenkingen van Nederland. De plechtigheid gaat terug tot 1589. Vermoedelijk zelfs nog iets eerder.
Tachtigjarige Oorlog
In 1572 was Oudewater één van de twaalf steden die deelnam aan de Eerste Vrije Statenvergadering in Dordrecht. Hier kozen twaalf Hollandse steden voor Willem van Oranje als hun politiek leider. Oudewater werd als gevolg van deze keuze in 1575 verwoest door het Spaanse leger. Met dit drama ging de Tachtigjarige Oorlog echt van start. De oudste vermelding van deze herdenking die gevonden is, dateert van 1589. Mogelijk is Oudewater er al in 1577 mee is begonnen.
Schilderij
Tijdens de herdenking geeft de Oudewaterse historica Nettie Stoppelenburg tekst en uitleg over de gebeurtenissen aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Dat doet zij aan de hand van het schilderij dat Dirck Stoop in 1650 maakte van het beleg en de plunderingen van de vestingstad Oudewater. Op dit 4.78 meter brede en 1.78 meter hoge doek kun je zeer gedetailleerd zien hoe in 1575 een Spaanse troepenmacht Oudewater aanviel. Eenmaal binnen de stadsmuren doodden de veroveraars veel bewoners. Een groot deel van de stad ging in vlammen op.
De kerk uit
Stoppelenburg publiceerde in 2005 een boek over de verwoesting met de titel ‘De Oudewaterse Moord’. Ze speurde in de archieven en ontdekte dat de herdenkingen aanvankelijk plaatsvonden in de vorm van een kerkdienst. Het schilderij van Stoop bracht daar in 1650 verandering in. “Toen ging iedereen uit de kerk naar het schilderij om het verhaal te horen”, vertelt de historica. “Er werden zakkendragers ingehuurd om in de kerk op de spullen te passen. Er kwam ook veel publiek van buiten de stad: in de poorten werden collectebussen opgehangen om geld op te halen voor het weeshuis. Als gevolg van de Moord waren veel kinderen wees geworden en die associatie werd tot het einde van de 18e eeuw nog gemaakt.”
De herdenking van de Oudewaterse Moord vindt plaats op zondag 7 augustus om 12.00 uur in het Stadhuis.
