Uniek experiment door Netrex bewijst zwak punt in democratie

Uniek experiment door Netrex bewijst zwak punt in democratie

Het Woerdense internetbedrijf Netrex heeft een test gedaan naar de toegankelijk van het hele stemproces voor mensen met een verstandelijke beperking. Volgens het Woerdense bedrijf is het hele stemproces is onvoldoende toegankelijk voor mensen met een verstandelijke beperking. In een minutieus nagebouwd stemlokaal in het Utrechtse stadskantoor kwamen de problemen volgens hun direct aan het licht. De test een initiatief van Leer Zelf Online, een onderdeel van Netrex.

Angstige ervaring

Het is nogal wat het stemproces. In de weer met pasjes, hokjes, potloden, een groot stembiljet en mensen die ongeduldig achter je staan te wachten. Volgens Netrex hadden alle stemgebruikers  last van zenuwen.

“Aan de zeer geduldige medewerkers van het stemlokaal ligt het niet die hebben de nodige ervaring met het helpe van deze mensen. Hun hulp moet wettelijk gezien echter ophouden in het stemhokje zelf. Er mag ook niemand mee. Wel als je een visuele handicap hebt, maar niet met een verstandelijke”, aldus Jacques de Wit.

Er zit dus veel stress in het gewichtige stemproces. De faalmomenten zijn talrijk. Van het opzoeken en overhandigen van je identificatiebewijs, je stempassen – we stemmen immers twee keer in maart – en de interactie met de drie stembureaumedewerkers. En dan zijn er twee ingewikkelde opgevouwen formulieren dit keer. Een enorme krant voor de gemeenteraadsverkiezingen en een A4 voor het referendum. Deze hangen als voorbeeld ook aan de muur in het stemlokaal. Maar je kan je favoriete partij niet goed opzoeken met je vinger, want dan verraad je weer je stem. En dat is tegen de regels. Een van de vier hoge en lage hokjes in en dan uitvouwen, opzoeken, aankruisen en weer in vouwen. Daarnaast hangen in het stemhokje ook nog twee posters aan de wand. Eentje met wel tien pictogrammen met wat je wel en niet mag doen en een tekstuele instructie met betrekking tot het stemgeheim. Ondertussen hoor je het geschuifel en gemurmel van de andere stemmers op de achtergrond. Lukt het je uiteindelijk om een keuze te maken en de formulieren weer enigszins fatsoenlijk op te vouwen, dan wacht er de gang naar twee verschillende stembussen. Welk formulier moet nu waar in? Teksten en kleuren moeten hier uitkomst bieden, maar voor veel mensen is het soms een gok of een vraag aan een van de medewerkers.

Handen jeuken

Erna Meijers is begeleider in de gehandicaptenzorg én voorzitter in een stembureau als er verkiezingen zijn.

“Wij hebben instructies gekregen om niet te helpen als er iemand met een verstandelijke beperking komt stemmen, ze moeten zelfstandig kunnen stemmen. Er mag ook niemand met hen mee het stemhokje in om te helpen. Om te voorkomen dat ze beïnvloed worden. Alleen mensen met een lichamelijke beperking mogen iets geholpen worden, maar ze moeten zelfstandig het vakje inkleuren. Mijn handen jeuken om te helpen als je ze ziet worstelen met die ellenlange lijsten.”

Stemlab

Jacques de Wit van Netrex gaat de komende tijd aan de slag om het stemmen voor mensen met een beperking toegankelijker te maken.

“Doordat we het stemlokaal en de bijbehorende elementen als geluid, wachtrij , medewerkers, bordjes, pijlen, wegwijzers, stembussen en sfeer heel precies hebben nagebouwd, kregen we al snel in gaten waar de schoen wringt. De foto- en videobeelden moeten de komende twee maanden dienen als studiemateriaal voor onze e-learningontwerpers. Het is de verwachting dat in december van dit jaar de eerste uitleg- en oefenmodule live kan. We hopen op deze manier angst te reduceren bij deze kwetsbare groep mensen. Ik weet wat er gaat gebeuren, het is voorspelbaar en mij kan dus niets raars overkomen. Zo bereiken we dat in maart 2018 meer mensen met een verstandelijke beperking gaan stemmen. In 2017 hebben naar schatting 350.000 mensen niet gestemd omdat ze het proces te ingewikkeld vonden en op die manier dus onvrijwillig stembusmijders werden”, aldus